kidsfits per rumantsch grischun | Lia Rumantscha

paragraf - kidsfits per rumantsch grischun

kidsfits per rumantsch grischun

kidsfits, il program da famiglia da la Lia Rumantscha, è ina purschida per famiglias, canortas, gruppas da gieu e scolinas. kidsfits stat per uffants fits che han plaschair da la lingua rumantscha e che fan diever dad ella. kidsfits datti en tut ils idioms ed en rumantsch grischun.

Ils uffants èn l’avegnir da la societad e da la cultura rumantscha. Perquai èsi impurtant da promover la lingua gist tar els. Ina gronda influenza sin il diever da la lingua han ils geniturs, ma era pedagogas e pedagogs ed ulteriuras persunas impurtantas per ils uffants. La Lia Rumantscha sustegna questa promoziun cun differentas materialias sco cudeschets, portatuns e gieus e cun infurmaziuns e support areguard la lingua ed ils uffants. Ella organisescha inscunters cun persunas d’instrucziun e pussibilitescha da barattar ideas, d’exprimer giavischs e da dar impuls. La pagina-web dat ina survista davart las activitads. Ella vegn actualisada e cumplettada regularmain. Il mument stat en il center la lavur cun uffants da vegliadetgna prescolara.

La giuvna famiglia Babulin vegn ad accumpagnar adina puspè ils uffants sco er ils pedagogs e las pedagogas. Ils uffants pon s’identifitgar cun ella, cun sia lingua e cun ses mintgadi.

Il program kidsfits vegn sustegnì da la Banca Chantunala Grischuna.

Nic e Luisa

Products e material didactic 

Chalender spezial da la famiglia Babulin

La Lia Rumantscha ha realisà in chalender cun dis spezials da la famiglia Babulin. Tar tut ils dis spezials dal chalender survegnan ils uffants ideas per zambregiar, giugar ed auter pli.

Maletg simbolic per il Di da la scrittira da Braille che ha lieu ils 04 da schaner.

04-01: Oz è il Di da la scrittira da Braille

Cura has ti anniversari? Sas ti gia leger la data da tes anniversari? In anniversari impurtant per fitg blers umans che na san betg leger cun ils egls è l’anniversari da Louis Braille. El è naschì ils 4 da schaner 1809. Pervi dad el è quai il Di da la scrittira da Braille, la scrittira per persunas tschorvas.

 

maletg da simbol per il Di dals malsauns

11-02: Oz è il Di internaziunal dals malsauns

Dapi il 1993 è ils 11 da favrer mintgamai il di per pensar als malsauns e gidar els. L’idea per in tal di ha gì l’anteriur papa Gion Paul II, cura ch’el sez era ina giada fitg malsaun.

Maletg simbolic per il Di dal verm da plievgia che ha lieu ils 15 da favrer.r.

15-02: Oz è il Di dal verm da plievgia

Cucu … qua sun jau! Giu qua! Jau guard mo or da la terra, cura ch’i plova. Il sulegl n’hai jau betg gugent. Ti vesas mai, ma jau na ves nagut, jau sun tschorv. Per la paja sun jau fitg ferm. Jau vegn d’auzar fin 60 giadas mes agen pais. Sche ti paisas 25 kilos, fiss quai sco sche ti pudessas auzar
1’500 kilos, damai in grond auto!

 

maletg da simbol per il Di da la matematica

14-03: Oz è il Di internaziunal da la matematica

En scola emprendas ti che matematica è dumbrar e far quints. Per exempel plus e minus. En il rom matematica emprendas ti era da mesirar e da plazzar u dissegnar musters, forsa perfin cun furmas geometricas sco per exempel trianguls e quadrats. Matematica na datti però betg mo en scola. Sch’ins guarda bain, lura ves’ins dapertut matematica. Vesas ti en tes mintgadi dumbers, musters e furmas?

Maletg simbolic per il Di internaziunal da la meteorologia che ha lieu ils 23 da mars.

23-03: Oz è il Di internaziunal da la meteorologia

Pertge datti in Di internaziunal da la meteorologia? L’aura n’enconuscha nagins cunfins dals pajais. Perquai èsi impurtant che meteorologas e meteorologs da tut il mund lavurian ensemen. Per exempel pervi dals huricans: quests stemprads èn privlus e sche las meteorologas ed ils meteorologs dad in pajais san ch’i dat in hurican, pon els avertir lur collegas en ils auters pajais. Per ch’els possian lavurar bain ensemen e barattar infurmaziuns, è vegnida fundada ils 23 da mars 1950 l’organisaziun ‹World Meteorological Organization›, l’organisaziun mundiala da la meteorologia. Ils 23 da mars è l’anniversari da questa organisaziun.

 

maletg da simbol per il Di mundial dal teater

27-03: Oz è il Di mundial dal teater

Has ti era gia udì la frasa: «Chala da far teater!»? Forsa che tes geniturs u tia magistra han ditg quai, cura che ti has fatg da quai ch’ins na duess betg far … Per exempel cura che ti has fatg da clown! Ils 27 da mars has ti ina buna stgisa per far teater co che ti vuls. Ti pos dir: «Bain, oz fatsch jau teater! Ils 27 da mars è numnadamain il Di mundial dal teater.»

Grafica cun scrit "Che di esa hoz?" ed inditgescha ils 23 d'avrigl.

23-04: Oz è il Di mundial dal cudesch

L’UNESCO ha declerà ils 23 d’avrigl sco Di mundial dal cudesch. Pertge gist ils 23 d’avrigl? Quai ha da far cun ina tradiziun da la Catalugna, nua ch’ins festivescha quella data il di dal num da son Gieri. Quel di regala la glieud ina a l’autra rosas e cudeschs.

 

maletg da simbol per la Notg dal barlot

30-04: Oz è la Notg dal barlot

Quest mais na datti betg in di spezial, mabain ina notg speziala! La notg dals 30 d’avrigl sin il 1. da matg vegn era numnada «la Notg dal barlot». Pli baud schev’ins che las strias vegnian ora quella notg per sautar e far legher ensemen. Damai per far in vaira «barlot».

Grafica da simbol per il di da la mar.

08-06-2023 : Oz è il Di da la mar

Noss planet, la Terra, vegn era numnà «il planet blau». Vis da lunsch, per exempel giu da la glina, è noss planet per gronda part blau – pervia da la mar. Sin noss mund è dapli surfatscha cuverta cun aua che cun terra. La mar è enorm impurtanta per nus umans e per ils animals. Perquai sto la mar vegnir protegida. Per far attent a quest fatg han las Naziuns Unidas decis da festivar il Di internaziunal da la mar.

 

maletg da simbol per il di dals sanastrers e da las sanastreras

13-08: Oz è il Di da las sanestreras e dals sanestrers

Cun tge maun scrivas ti? Cun tgenin malegias ti? E cun tgenin vai meglierda tagliar? Cun il dretg u il sanester? Ils blers umans fan questas chaussas cun il maun dretg, els èn dretgers. Sche ti scrivas, malegias, taglias e bittas ina balla il pli gugent cun il maun sanester, lura es ti sanestrera u sanestrer e quest di è spezialmain per tai!

maletg da simbol per il Di internaziunal dal punct

15-09: Oz è il Di internaziunal dal punct

Tut ha cumenzà cun il cudesch «The dot» – «Il punct» che raquinta l’istorgia da la mattatscha Vashti. Ella crai ch’ella na sappia betg dissegnar. «Cumenza simplamain cun in punct», di sia scolasta. Vashti fa quai e malegia simplamain in punct entamez il fegl.

Grafica cun scrit "Tge di èsi oz?" ed inditgescha ils 21 da settember.

21-09: Oz è il Di da la pasch

Co fas ti pasch? Forsa cun dar il maun e dir: «Faschainsa pasch»? Il Di da la pasch, ils 21 da settember, duain tuts chalar da cumbatter in l’auter. Las armas stuessan atgnamain taschair quel di.

 

maletg da simbol per il Di dal surrir

06-10: Oz è il Di dal surrir

Enconuschas ti il smiley? Ti has segir gia vesì la simpla fatscha melna che surri. Forsa has ti vesì il smiley sin in tatgader, forsa sin il telefonin, u forsa has ti in etui u auter material da scola u scoletta cun si il smiley. Il pled «smiley» vegn da l’englais. «smile!» vul dir «surri!».

Grafica cun scrit "Tge di èsi oz?" ed inditgescha ils 10 d'october.

10-10: Oz è il Di mundial dal chaun

Qua vegn il di per Lupo! Il Di mundial dal chaun duain ils umans dir grazia als chauns per tut quai ch’els fan per els. E Lupo ans fa bain buna luna. Per quai ha el merità ina liongia! U forsa era duas.

 

maletg da simbol per il Di da las invenziuns

09-11: Oz è il Di da las inventadras e dals inventaders

Tgi ha en sasez inventà las chaussas che nus duvrain mintga di? Tgi ha inventà il telefonin, il pair electric, il velo, la frestgera, il palpiri u las jeans? Bleras da questas chaussas n’èn betg stadas qua dad in di a l’auter. Insatgi ha l’emprim stuì avair l’idea e zambergiar emprimas versiuns da las chaussas.

Grafica cun scrit "Tge di èsi oz?" ed inditgescha ils 20 da november.

20-11: Oz è il Di dals dretgs da l'uffant

Tge colur han tes chavels? Tge colur ha tia pel? Es ti grond u pitschen Sas ti currer sco in leopard u sesas ti en la sutga cun rodas? Es ti in mattet u ina mattetta? Tut questas differenzas na giogan nagina rolla.

maletg da simbol per Di da las muntognas

11-12: Oz è il Di internaziunal da la muntogna

Savais vus ch’i dat in di spezial aposta per nossas muntognas? El ans duai regurdar che las muntognas èn fitg impurtantas per noss planet. Las muntognas maiestusas n’èn betg mo fitg bellas per guardar, ellas èn era nizzaivlas ed impurtantas per noss sistem ecologic.

Cudeschs e gieus actuals 

La Lia Rumantscha publitgescha cudeschs e gieus per uffants da vegliadetgna prescolara.

Audios e cudeschs auditivs

Qua pon ins chargiar giu audios e cudeschs auditivs:

Top Kids 16

Top Kids vol. 16.mp3

01. Alvetta
02. Il Retg-rauna
03. Maisina, T'emplaina!
04. La chapitscha cotschna 
 


Top Kids 18

Top Kids vol. 18.mp3

01. Tschendrina
02. Il cusunz curaschus
03. Il luf ed ils set ansiels 
04. Gion da la fortuna
 


Top Kids 19

Top Kids vol. 19.mp3

01. Gionin e Grettina
02. Rosaspina
03. Ils musicants da Brema
04. Alvina e Rosetta
 


Top Kids 21

Top Kids vol. 21.mp3

01. Dunna Holla
02. Ils chalzers isads
03. Rumplarot
04. Il retg Barbatursch
05. Rampunella
06. Las stailas-marenghin

App Babulins 

La Lia Rumantscha ha elavurà in'app d'emprender cun las figuras da kidsfits per uffants da 3 fin 6 onns. Cun questa app pon ins emprender simpels pleds da maniera ludica.

Sets da maisa 

Qua pon ins chargiar giu ils sets da maisa: